Γερμανικές ταινίες στο μάθημα της ξένης γλώσσας

    Αναμφίβολα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι κατά την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, η επαφή με την κουλτούρα και τον πολιτισμό της χώρας, της οποίας τη γλώσσα μαθαίνουμε. Ο κινηματογράφος μπορεί να μας φέρει σε επαφή με εξωγλωσσικά στοιχεία ενός λαού, με την καθημερινότητά του, τις παραδόσεις του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Ταυτοχρόνως είναι σίγουρα ωφέλιμο για τον μαθητή να έχει ακούσματα της ξένης γλώσσας και να μην περιορίζεται μόνο στις ακουστικές ασκήσεις ενός βιβλίου, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούν συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους.

    Η χρήση ταινιών στο μάθημα της γερμανικής γλώσσας μπορεί να ενισχύσει τα κίνητρα ενός μαθητή για μελέτη, καθώς ξεφεύγει από την ρουτίνα του βιβλίου και μπορεί να συνδυάσει την ψυχαγωγία με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας. Η απλή παρακολούθηση μιας κινηματογραφικής ξενόγλωσσης ταινίας κατά τον ελεύθερο χρόνο του μαθητή, προσφέρει ορισμένα οφέλη, κρίνεται όμως καλύτερο και διδακτικά αποδοτικότερο, να προβάλλεται μια ταινία, συνοδευόμενη από απλές προφορικές ή γραπτές ασκήσεις, για να ενισχυθούν τα κίνητρα παρακολούθησης της από τον μαθητή και να τον βοηθήσουν να εστιάσει σε συγκεκριμένες πτυχές του θέματος της ταινίας.

   Στόχος του κειμένου αυτού είναι να παρουσιάσει δέκα γερμανικές ταινίες ξεκινώντας από το σινεμά της δεκαετίας του 30 και φτάνοντας μέχρι τις σύγχρονες επιτυχίες του γερμανικού κινηματογράφου. Παράλληλα παραθέτω ενδεικτικά στο τέλος του κειμένου παραδείγματα ασκήσεων, που μπορούν να συνοδεύσουν την προβολή μιας ταινίας. Τέλος είναι χρήσιμο να σημειωθεί ότι η επιλογή των συγκεκριμένων δέκα ταινιών απευθύνεται σε ενήλικες μαθητές και όχι σε παιδιά, καθώς τα κριτήρια για την επιλογή ταινιών σε ανηλίκους είναι διαφορετικά.

Ο γαλάζιος άγγελος (Der blaue Engel, 1930)

Η ταινία αυτή είναι μια αλληγορία για την πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, όπου το ηθικό και ψυχολογικό κατρακύλισμα του πρωταγωνιστή της ταινίας, ο οποίος είναι καθηγητής και στυλοβάτης του κοινωνικού κατεστημένου, συνδυάζεται με αυτό της Γερμανίας. Με μεγάλη σκληρότητα ο Στέρνμπεργκ παρακολουθεί τον ξεπεσμό του πρωταγωνιστή του. Παρ' όλο που η ταινία αυτή ανέδειξε τη Μάρλεν Ντίτριχ σε μεγάλο αστέρι, η εκπληκτική ερμηνεία του Εμίλ Γιάνιγκς είναι αυτή που ξεχωρίζει στην ταινία, με κορύφωση τη σεκάνς του τέλους.

http://www.youtube.com/watch?v=3MRh6NdQTi0

Τα φτερά του έρωτα (Der Himmel über Berlin, 1987)

«Υπάρχουν άγγελοι στους δρόμους του Βερολίνου». Εμπνευσμένη από τις Eλεγείες του Nτουίνο του Pίλκε, προέκυψε η ιδέα των Aγγέλων και αναπτύχθηκε μια ιστορία. Σε μια ταινία, τη μοναδική κι αξεπέραστη ίσως ποιητική κινηματογραφική ελεγεία που κατορθώνει να επανενώσει πειστικά, χωρίς ειδικά εφέ και αναχρονιστικές αφέλειες, τον κόσμο του αισθητού και του υπεραισθητού, προσδίδοντάς του κάτι από την παλιά, χαμένη του μαγεία. Οι άγγελοι ζουν σ' έναν ασπρόμαυρο, όπως τα όνειρα, και παράλληλο κόσμο με το δικό μας, όπου δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα χρώματα, τις γεύσεις, τις μυρωδιές, ούτε να ζήσουν τον έρωτα. Eκτός κι αν αποφασίσουν να απαρνηθούν την αθανασία τους και την πανταχού παρουσία τους, προνόμια που βιώνει σαν ψευδαίσθηση και ο θεατής. Bραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Kαννών 1987.

http://www.youtube.com/watch?v=HVu940UWV3U 

Τρέξε Λόλα, τρέξε (Lola rennt, 1998)

Στο Βερολίνο της δεκαετίας του 1990 ο νεαρός Μάνι χάνει στο τρένο τα 100.000 μάρκα που πρέπει να επιστρέψει στο λαθρέμπορο Ρόνι. Απελπισμένος παίρνει τηλέφωνο την φίλη του Λόλα, η οποία θα κάνει τα πάντα για να τον βοηθήσει. Ακολουθεί το ανελέητο κυνηγητό διάρκειας 20 λεπτών για την ανεύρεση των χρημάτων – μια ιστορία σε τρεις διαφορετικές εκδοχές.

http://www.youtube.com/watch?v=Mx8XPYbMuXA

Πουθενά στην Αφρική (Nirgendwo in Africa, 2001)

Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό best seller της Στέφανι Τσβαιχ, η ταινία αυτή είναι η αληθινή περιπέτεια μιας οικογένειας Εβραίων, που εγκαταλείπει τη ναζιστική Γερμανία του 1938, για να εγκατασταθεί σε μια απομονωμένη φάρμα. Αφήνοντας πίσω την πατρίδα τους, ο Βάλτερ Ρέντλιχ, η γυναίκα του και η 5χρονη κόρη τους, παλεύουν, ο καθένας ξεχωριστά, να συμφιλιωθούν με τη δύσκολη πραγματικότητα της νέα τους ζωής…

http://www.youtube.com/watch?v=CYY9Fw3MyMc

Το πείραμα (Das Experiment, 2001)

Ξεκίνησε σαν ένα «παιχνίδι» εις το όνομα της επιστήμης. Είκοσι άντρες. Δύο εβδομάδες. Με αντάλλαγμα δύο χιλιάδες δολάρια. Σκοπός, η μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο περιβάλλον μιας φυλακής. Οκτώ άντρες γίνονται οι «φύλακες» και οι υπόλοιποι δώδεκα παίρνουν τη θέση των κρατουμένων, μέσα σε πραγματικά κελιά. Η αξιοπρέπεια και ο ανθρωπισμός χάνονται σταδιακά, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο πείραμα και την πραγματικότητα σβήνει και το τίμημα δεν είναι πια μια χρηματική αμοιβή, αλλά η επιβίωση του ισχυρότερου! Βασισμένο σε ένα πραγματικό αντίστοιχο πείραμα που έλαβε χώρα στις ΗΠΑ το 1971... πολύ πριν το Big Brother! Λόγω της ανεξέλεγκτης εξέλιξης, το πείραμα διακόπηκε μέσα σε έξι μέρες, οδηγώντας τον υπεύθυνο καθηγητή ψυχολογίας, να δηλώσει ότι κάτι παρόμοιο δε θα έπρεπε να επαναληφθεί ποτέ. Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ.

http://www.youtube.com/watch?v=QdTafti2wdY

Good Bye Lenin (79qm DDR, 2003)

Η υπόθεση της ταινίας, μιλά για έναν έφηβο που αναγκάζεται να «ξαναχτίσει» το τοίχος του Βερολίνου έξι μήνες μετά την πτώση του το 1989, προκειμένου να προστατεύσει την ασθενική μητέρα του που πέφτει σε κώμα λίγο πριν την ένωση Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας και ξυπνάει 8 μήνες μετά, όταν ο καπιταλισμός έχει μπει για τα καλά στη ζωή των κατοίκων του Ανατολικού Βερολίνου. Οι γιατροί προειδοποιούν το νεαρό ότι κάθε είδους συγκίνηση μπορεί να είναι μοιραία για την ευαίσθητη υγεία της μητέρας του (που ταυτόχρονα είναι αφοσιωμένη Κομουνίστρια). Έτσι, ο γιος της προσπαθεί να κρύψει την είδηση της κατάρρευσης του τοίχους και να δημιουργήσει ένα κλίμα Ανατολικής Γερμανίας στο διαμέρισμα όπου ζουν, πετώντας τα καπιταλιστικά σύμβολα της Δυτικής Γερμανίας και αποκρύπτοντας επιμελώς τη νέα πραγματικότητα της χώρας απ’ τη μητέρα του. Ο ψυχρός πόλεμος συνεχίζει να υφίσταται στο μικρό διαμέρισμα της οικογένειας… 

http://www.youtube.com/watch?v=u5hzmwGW4Ac

Οι μέρες της αφθονίας σας είναι μετρημένες (Die fetten Jahre sind vorbei, 2004)

Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ελπίζουν ν’ αλλάξουν τον κόσμο; Τρεις φίλοι που επιδίδονται σε συμβολικές πράξεις επαναστατικού ακτιβισμού θ’ αποφασίσουν να απάγουν έναν επιχειρηματία και να τον κρατήσουν όμηρο σε μια απομονωμένη καλύβα στο βουνό. Η συμβίωσή τους εκεί θ’ αποδειχθεί διαφωτιστική για όλες τις πλευρές... Η πρώτη συμμετοχή της Γερμανίας στο Επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ των Καννών εδώ και πολλά χρόνια.

http://www.youtube.com/watch?v=k6REIQgJn2Y

Οι ζωές των άλλων (Das Leben der Anderen, 2006)

1984. Οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου βρίσκονται κάτω από την επιτήρηση των 100.000 υπαλλήλων και 200.000 κατασκόπων της Στάζι. Ανάμεσα στους πιο αφοσιωμένους πράκτορες και ένας που γοητεύεται από τη ζωή ενός θεατρικού συγγραφέα, για τον οποίο έχει υποψίες ότι δεν είναι τόσο «καθαρός» όσο φαίνεται. Αποφασίζει λοιπόν να παρακολουθήσει τη ζωή και τη σχέση του με μια διάσημη ηθοποιό. Βασισμένο στην πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας και σε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της Ευρώπης, μοιάζει να είναι η πρώτη σοβαρή απεικόνιση της ατμόσφαιρας τρόμου που επικρατούσε στο Βερολίνο πριν από την πτώση του Τείχους. Ένα στιβαρό δράμα χαρακτήρων που καταγγέλλει τον κρατικό παραλογισμό για να καταλήξει σε μια διαχρονική παραβολή για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ρεκόρ υποψηφιοτήτων στα Γερμανικά Βραβεία Κινηματογράφου.

http://www.youtube.com/watch?v=J3DsLPq884M

Το κύμα (Die Welle, 2008)

Βασισμένη στο βιβλίο του Τόντ Στράσερ "Το κύμα", η πραγματική ιστορία που αφηγείται η ταινία του Ντένις Γκάνσελ προκάλεσε σάλο στη Γερμανία. Νεαρός καθηγητής, πρώην πανκ, αναλαμβάνει να διδάξει το μάθημα ¨Φασισμός" προτείνοντας στους μαθητές του να συμμετάσχουν σε ένα πείραμα. Δημιουργούν δική τους ομάδα , με δικό τους κώδικα συμπεριφοράς, χαιρετισμό και κοινούς στόχους Το θέμα παίρνει οικουμενικές διαστάσεις με την ψυχολογία που υποκινεί δικτατορίες να παραμένει ζωντανή. Η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου και οι μαθητές χωρίς να το καταλάβουν μετατρέπονται σε Ναζί. Το πείραμα δοκίμασε στην πραγματικότητα στο σχολείο του Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας το 1967, ο αμερικανός δάσκαλος Ρον Τζόουνς. Πώς το άτομο λοιπόν υποκύπτει στην ομάδα? Και πως υπερασπίζεται η ατομικότητα μέσα σε μια ισχυρή ομάδα? Οι άνθρωποι νιώθουν ασφαλείς όταν ανήκουν σε μια ισχυρή ομάδα. Πότε όμως και πώς περνούν τη λεπτή γραμμή και  κινδυνεύουν?http://www.youtube.com/watch?v=1HbsHatqKqc

Soul Kitchen, 2009

Ο Ζήνος είναι ιδιοκτήτης εστιατορίου στο Αμβούργο και όλα του πάνε στραβά: υποφέρει από δισκοπάθεια και δεν μπορεί να κουνηθεί, οι παλιοί του πελάτες τον εγκαταλείπουν, ενώ η κοπέλα του, Ναντίν, τον παρατάει για τη Σαγκάη όπου βρήκε δουλειά. Στην απελπισία του, αλλάζει το ύφος του εστιατορίου, φέρνοντας νέο κόσμο και δεν διστάζει να πάει στην Κίνα να βρει τη Ναντίν. Μόνο που για να φύγει, θα πρέπει να αφήσει τη δουλειά στα χέρια του αδελφού του, μια επιλογή όχι και τόσο σοφή...

http://www.youtube.com/watch?v=Vc93A0qxdY4

                                 Beispiele für Aufgaben 

Übung vor dem Film

Sehen Sie sich eine Kinowerbung an und antworten Sie auf die nächsten Fragen:

-Finden Sie das Plakat interessant? Warum?

-Worum geht es in dem Film wohl?

-Machen Sie bitte Hypothesen auf die Geschichte des Films!

Übung während des Films

Machen Sie bitte Notizen während des Films, damit Sie die folgenden Fragen beantworten. (Der/die Lehrer/in sollte in diesem Fall kurze Fragen bezüglich der Filmgeschichte formulieren).

Übung nach dem Film

Fassen Sie mündlich oder schriftlich den Film zusammen!

Sie wollen mit einem Freund ins Kino gehen. Schlagen Sie ihm diesen Film vor und erklären Sie, warum Sie diesen Film sehen wollen.