Η αυτονομία του μαθητή στην τάξη

Η μαθησιακή διαδικασία είναι στις μέρες μας άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της μαθησιακής αυτονομίας. Το παραδοσιακό δασκαλοκεντρικό μάθημα γίνεται σταδιακά μαθητοκεντρικό, καθώς προωθείται ο αυτόνομος ρόλος του μαθητή στην τάξη. Η έννοια της μαθησιακής αυτονομίας ορίζεται, ως μια κατάσταση, κατά την οποία ο μαθητής καλείται να καθορίσει μόνος του στόχους, περιεχόμενα, μεθόδους, τεχνικές εργασίας και μορφές αυτοαξιολόγησης.

Το θεωρητικό υπόβαθρο της μαθησιακής αυτονομίας πρέπει να το αναζητήσουμε στις κατευθύνσεις του γνωστικισμού και του κονστρουκτιβισμού, καθώς και τα δυο κινήματα ασχολούνται με την ικανότητα της αντίληψης, της σκέψης, της μάθησης και της κρίσης.

Η πραγματοποίηση της μαθησιακής αυτονομίας στις τάξεις εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας ως δεύτερη ξένη γλώσσα μπορεί να επιτευχθεί υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως με την μετάδοση μαθησιακών στρατηγικών και την προώθηση της διαδραστικής μάθησης. Η διεξαγωγή ομαδικών εργασιών και η χρήση νέων μέσων στο μάθημα της ξένης γλώσσας συνεισφέρουν στην ενίσχυση της αυτονομίας του μαθητή. Επιπλέον δύο ακόμη σημαντικές προϋποθέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την μαθησιακή αυτονομία, είναι η χρήση πρωτότυπου υλικού στο μάθημα καθώς και η προώθηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, διότι οι μαθητές καθίστανται ικανοί, να αναγνωρίζουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στους λαούς, επίσης να αντιλαμβάνονται και να κρίνουν τις κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των αλλοεθνών, όταν κρίνεται απαραίτητο να ερμηνεύσουν τέτοιες συμπεριφορές.

Κατά την οργάνωση του μαθήματος οφείλει κανείς να λαμβάνει υπ’ όψιν του διαφορετικού τύπου ασκήσεις, όπως παραδείγματος χάριν τις ασκήσεις ανοικτού ή κλειστού τύπου, όπως επίσης και τον χρηστικό ρόλο της γραμματικής και την σπειροειδή προσέγγιση στο μάθημα. Εκτός από τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας στην ενίσχυση της μαθησιακής αυτονομίας είναι ο σχεδιασμός των αναλυτικών προγραμμάτων, με τρόπο που θα στοχεύει στην διαμόρφωση ενός μαθητοκεντρικού μοντέλου διδασκαλίας.

Στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης αλλάζει ο ρόλος του δασκάλου, ο οποίος παύει να έχει κεντρικό ρόλο στο μάθημα, αντιθέτως αναλαμβάνει το ρόλο του συμβούλου και του συντονιστή του μαθήματος, ο οποίος επιλέγει σύγχρονες μεθόδους και διαδικασίες μάθησης, για να καταστήσει το μάθημα αποτελεσματικό.

Η διεξαγωγή σχεδίων εργασίας (Projekt) ανήκει στις παιδαγωγικές διαδικασίες μάθησης, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την μαθησιακή αυτονομία. Το σχέδιο εργασίας οργανώνεται και διεξάγεται από τους μαθητές με την υποστήριξη του διδάσκοντα. Τα είδη σχεδίων εργασίας είναι πολλά και οι φάσεις στις οποίες χωρίζονται ποικίλουν ανά είδος.